10.8.09

Η Θήρα και ο ...θηρευτής

Ερωτηματικά και οργή προκαλεί ο ρόλος σεβαστής μερίδας του σημερινού «ελληνικού» πανεπιστημιακού κατεστημένου.
Στη σειρά ΄Ξεναγήσεις΄, που προωθεί η εφημερίδα ΄Τα Νέα΄, στο τεύχος ΄Σαντορίνη΄, διαβάζουμε:
- Στο εισαγωγικό σημείωμα: « Ο Ηρόδοτος, που μιλάει για την πρώιμη ιστορία της Θήρας, μας λέει πως η νήσος αρχικά ονομαζόταν Στρογγύλη, από το σχήμα της. Αργότερα, από την ομορφιά της, ονομάστηκε Καλλίστη. Σ΄ αυτήν την Καλλίστη, λέει ο
ιστορικός, ήλθαν και εγκαταστάθηκαν Φοίνικες οδηγημένοι από τον Κάδμο. Αυτό έγινε πέντε γενιές πριν από τον Τρωικό πόλεμο».
- Στη σελίδα 17: « Προς το τέλος του 9ου ή τις αρχές του 8ου αι. π.Χ. η Θήρα, η Κρήτη και η Μήλος υιοθετούν πρώτες το φοινικικό αλφάβητο για τη γραφή της ελληνικής γλώσσας».
- Στη σελίδα 60: « Αν και η Θήρα είναι από τους πρώτους τόπους που δέχτηκαν το φοινικικό αλφάβητο, …».
- Στη σελίδα 56: « Πριν να κλείσουμε το κεφάλαιο για τα ιερά, θα πρέπει να αναφέρουμε κι ένα άλλο είδος μνημείων που ήταν επίσης αφιερωμένα στη λατρεία. Πρόκειται για μικρούς ναΐσκους – ηρώα αφιερωμένα κυρίως στη λατρεία νεκρών που προέρχονταν κυρίως από την αριστοκρατική τάξη. Ένα τέτοιο ηρώο βρίσκεται περίπου 140 μέτρα βορειοανατολικά από το ιερό του Καρνείου Απόλλωνα. … Πάνω του έχει ακουμπήσει (sic) το εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. …».

Τα κείμενα γράφει και υπογράφει ο Χρήστος Ντουμάς ( Dumas ), ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΣΤΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙ (!)

Εύλογα αναρωτιέται ο αναγνώστης, για το σκοπό που εξυπηρετούν τέτοιου είδους καταχωρήσεις και μάλιστα από πανεπιστημιακούς κρατικούς λειτουργούς. Αν απορρίψουμε την άγνοια, – λόγω επαγγέλματος -, οι λόγοι που απομένουν για να δικαιολογήσουν τέτοιες απόψεις – θέσεις και μάλιστα από έδρας, είναι η δόλια σκοπιμότητα ή … η βλακεία!
Η αναφορά σε μια αμφιβόλου εγκυρότητας πληροφορία του Ηροδότου και μάλιστα σε περίοπτη θέση στο εισαγωγικό σημείωμα, παραπέμπει πλαγίως και εντέχνως στη σκέψη περί φοινικικής προέλευσης του σημαντικού αυτού αιγαιακού πολιτισμού. Να επιμείνουμε για την περίοπτη θέση, γιατί υποσυνείδητα παίζει το ρόλο της. Ο αναγνώστης μπορεί να κατανοήσει το ρόλο των λεπτομερειών κατά τη σύνταξη. Χαρακτηριστικό και απλό παράδειγμα, η γραφή του επιθέτου του κυρίου καθηγητή με λατινικούς χαρακτήρες ανωτέρω, παραπέμπει ή όχι σε υποψίες για το ¨από πού κρατάει η σκούφια του¨;

Οι ανασκαφές στο νησί περί τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αι., από τον αρχαιολόγο Φουκέ, έφεραν στο φως δείγματα προηγμένου πολιτισμού μιας προμινωικής εποχής. Ήδη προ του 2000 π.Χ. ήταν γνωστή στη Θήρα η καλλιέργεια και το άλεσμα του σίτου, η περιποίηση της ελιάς και η ελαιοπαραγωγή, η αλιεία με δίχτυα, η κτηνοτροφία, η τυροκομία, η υφαντουργία, η χρήση του τόρνου, η κατασκευή και διακόσμηση ωραίων αγγείων, ακόμη και η κτήση οικιών με αντισεισμικές τεχνικές. Τα χρυσά της κοσμήματα αποδεικνύουν ότι είχε εμπορικές συναλλαγές με τα νησιά του Αιγαίου και τις μικρασιατικές ακτές όπου βρέθηκαν παρεμφερή καλλιτεχνήματα.
Θεοί που λατρεύονταν στη Θήρα ήταν ο Απόλλων, η Άρτεμις, ο Ερμής, ο Διόνυσος, ο Ασκληπιός και ο Ηρακλής.
Οι ανασκαφές, οι θεοί, ακόμη και οι ελληνοπρεπείς ονομασίες Στρογγύλη και Καλλίστη (κατά τον Ηρόδοτο), αποδεικνύουν το αστήρικτο της πληροφορίας του Ηροδότου ότι ¨η νήσος απωκίσθη πρώτον υπό Φοινίκων¨. Άλλωστε, την εποχή εκείνη οι Φοίνικες δεν ήταν ακόμη γνωστοί στη ιστορία.
Όσο για το ¨φοινικικό αλφάβητο, ο καθηγητής Ντουμάς δεν μας αναφέρει τις πηγές του. Απλά, μας πληροφορεί.
Ήδη από την αρχαιότητα απέδιδαν την εφεύρεση του αλφαβήτου με 16 ή 17 γράμματα στον Παλαμίδη και άλλων συμπληρωματικών ψηφίων στον Σιμωνίδη ή τον Επίχαρμο.
Ο Ηρόδοτος μιλάει για την φοινικική καταγωγή του, και στην πληροφορία αυτή βασίστηκε η θεωρία περί φοινικικού αλφαβήτου, ή άλλως περί βορειοσημιτικού αλφαβήτου.
Βέβαια, μια προσεκτικότερη μελέτη των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων θα αρκούσε να κλονίσει τη θεωρία αυτή, γιατί στην αρχαιοελληνική γραμματεία είναι πλείστες οι πληροφορίες περί υπάρξεως γραφής στην Ελλάδα σε χρόνους πολύ αρχαιότερους.
Έτσι, π.χ. ο Κένταυρος Χείρων εθεωρείτο συγγραφέας που έγραψε πολλά περί πολλών, ο Θεόκριτος αναφέρει ότι ο Λίνος δίδαξε γραφή και ανάγνωση στον Ηρακλή. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρει χαρακτηριστικά ότι τα γράμματα, δημιουργήματα των Μουσών, ήταν από παλαιοτάτης εποχής σε χρήση στην Ελλάδα, από την οποία τα παρέλαβαν οι Αιγύπτιοι, οι Φοίνικες και άλλοι λαοί. Επειδή έγιναν όμως εν τω μεταξύ στην Ελλάδα (κατά τον Διόδωρο) ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνος και άλλες καταστροφές, και τα γράμματα λησμονήθηκαν, καυχώνται ήδη οι Φοίνικες ότι εκείνοι δίδαξαν στους Έλληνες τη γραφή, ενώ συνέβη το αντίθετο. Και επιλέγει ότι τα γράμματα αντί «φοινικήικα» πρέπει να ονομάζονται «πελασγικά».Ο Πλάτων στον Τίμαιο αναφέρει ότι οι εν Σάει της Αιγύπτου σοφοί ιερείς της Ίσιδος, διηγούντο στον Σόλωνα ότι η αρχαία ιστορία των Αθηνών άρχιζε 9000 χρόνια προ της εποχής του, ότι οι Αθηναίοι ήταν αρχαιότεροι των Αιγυπτίων, ο δε Σόλων ομολογούσε ότι οι Αιγύπτιοι ιερείς γνώριζαν τα ελληνικά πράγματα πολύ καλύτερα από τους Έλληνες. Ο Παυσανίας επίσης στα ¨Αχαϊκά¨ λέει ότι βρήκε κάποιον από τη Σιδώνα της Φοινίκης, ο οποίος του είπε ότι οι συμπατριώτες του Φοίνικες γνώριζαν καλύτερα από τους Έλληνες την ελληνική αρχαιότητα.

Οι πληροφορίες της αρχαιοελληνική γραμματείας για τους θαλασσοκράτορες Ετεοκρήτες, τα ανασκαφικά ευρήματα του Αρθούρου Έβανς και η αποκρυπτογράφιση της Γραμμικής Β΄από τον Βέντρις, επιβεβαίωσαν πλήρως την άποψη ότι οι Φοίνικες παρέλαβαν το πανάρχαιο ελληνικό αλφάβητο από την Κρήτη. Και στην ηπειρωτική Ελλάδα, τα ευρήματα της Πύλου του Δισπηλιού, των Γιαννιτσών κ.ά. έρχονται να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη πρώιμου αλφαβήτου τουλάχιστον 4000 χρόνια προ των Φοινίκων.

Τελειώνοντας, είναι σημαντικό να τονιστεί χωρίς εκτενή αναφορά, ότι η θεωρία περί φοινικικής επινόησης των ψηφίων του αλφαβήτου έχει καταρριφθεί από τις έρευνες νεότερων γλωσσολόγων και από τα αρχαιολογικά ευρήματα που καταμαρτυρούν την ελληνικότητα του αλφαβήτου και μάλιστα συγχρόνως, επιτάσσουν την ανάγκη για ΕΠΑΝΑΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ των ορίων της ελληνικής ιστορίας.

Και ένα σχόλιο για την ωραιοποιημένη πληροφορία του κυρίου Ντουμά:
«Ένα τέτοιο ηρώο βρίσκεται περίπου 140 μέτρα βορειοανατολικά από το ιερό του Καρνείου Απόλλωνα. … Πάνω του έχει ακουμπήσει (sic) το εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. …».

Θα μπορούσε να γραφεί και έτσι:
«Μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Θήρας, οι χριστιανοί έχτισαν το εκκλησάκι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, πάνω σε ένα ηρώο,140 μέτρα βορειοανατολικά από το ιερό του Καρνείου Απόλλωνα».

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, η είδηση είναι η ίδια. Τα συναισθήματα αλλάζουν.