Σήμερα, στην αυγή του 21ου αιώνα, η ανάγκη ανάπτυξης και θεμελίωσης μιας παγκόσμιας οικολογικής συνείδησης, είναι πασιφανής.
Είναι γεγονός ότι το κλίμα της γης έχει μεταβληθεί πολλές φορές από τη γέννησή της. Έως τώρα όμως, αιτίες ήταν πάντα φυσικές. Τα τελευταία χρόνια συντελείται ένα πρωτοφανές γεγονός. Η ανθρώπινη συμπεριφορά οφείλεται για μια σειρά αλλαγών που έχουν ή προβλέπεται να συμβούν, με σημαντικότερη την υπερθέρμανση του πλανήτη, που σαν ντόμινο οδηγεί σε μια σειρά δυσμενών εξελίξεων. Από την
εποχή της βιομηχανικής επανάστασης, οι άνθρωποι ξεκίνησαν να καίνε ορυκτά καύσιμα σε μαζικές ποσότητες για να κινήσουν οχήματα, να θερμάνουν τις κατοικίες τους, να τροφοδοτήσουν τα εργοστάσια με ενέργεια. Το διοξείδιο του άνθρακα είναι το πιο σημαντικό από τα αέρια που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη και προέρχεται από την ανεξέλεγκτη καύση των ορυκτών καυσίμων. Τα τελευταία 200
χρόνια έχουμε καταναλώσει ένα μεγάλο μέρος των αποθεμάτων των ορυκτών καυσίμων με αποτέλεσμα την αύξηση του CO2 στην ατμόσφαιρα. Ταυτόχρονα μέσα από την διαρκή αποψίλωση των δασών απελευθερώνεται το διοξείδιο του άνθρακα που είναι αποθηκευμένο στα δέντρα και το έδαφος. Η αύξηση της συγκέντρωσης του CO2 στην ατμόσφαιρα οδηγεί στον εγκλωβισμό υπερβολικής ποσότητας θερμότητας με συνέπεια την αύξηση του «πάχους της κουβέρτας του θερμοκηπίου». Αυτό προκαλεί την αύξηση της θερμοκρασίας της γης, η οποία με την σειρά της οδηγεί στην αλλαγή του κλίματος. Στοιχεία από την World Resources Institute δείχνουν ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν προσθέσει στην ατμόσφαιρα 2,3 τρισεκατομμύρια τόνους CO2 τα τελευταία 200 χρόνια. Μια από τις τελευταίες ειδήσεις περιβαλλοντικού χαρακτήρα που προκάλεσε το ενδιαφέρον των μέσων μαζικής ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο, είναι η κατάρρευση ενός τεράστιου κομματιού πάγου της Δυτικής Ανταρκτικής, περίπου 415 τ.χλμ. Τα τελευταία 50 χρόνια η Ανταρκτική έχει χάσει 13.000 τ.χλμ. πάγου, ένα φαινόμενο που θα ανεβάσει σημαντική τη στάθμη της θάλασσας εάν συνεχιστεί. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ένα μέρος του προβλήματος. Η περιβαλλοντική κρίση περιλαμβάνει την γενικότερη υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας η οποία δημιουργεί αλυσιδωτές καταστροφικές συνέπειες στα φυσικά οικοσυστήματα.Ο σύγχρονος άνθρωπος με τις δραστηριότητες του, υποβαθμίζοντας το περιβάλλον όπως μας αναφέρει ο Κατσίκης (2006):
« αραίωσε και κατέστρεψε τα δάση,
εξαφάνισε πολλά είδη από τον οργανικό κόσμο,
παραμόρφωσε αισθητικά το τοπίο,
επιβάρυνε αβάστακτα το κόστος της ρύπανσης,
απειλεί σοβαρά τη σωματική και ψυχική του υγεία ».
Σήμερα, στις ανεπτυγμένες κοινωνίες, ο καθαρά τεχνοκρατικός χαρακτήρας της ανάπτυξης τους οδήγησε στην καταστροφή του περιβάλλοντος, στον τυποποιημένο τρόπο ψυχαγωγίας, στην ανασφάλεια, στο άγχος, στην αλλοτρίωση, στην απανθρωποίηση της συμπεριφοράς και στην αποξένωση του ανθρώπου. Η κρίση αυτή, τόσο στο περιβάλλον όσο και στις ανθρώπινες σχέσεις, απορρέει από την κυριαρχία του αλλοιωμένου εξωτερικού φυσικού περιβάλλοντος (άσφαλτος, μπετόν, κυκλοφοριακή φρενίτιδα, νοθευμένες τροφές, μηχανοποιημένος ρυθμός καθημερινής ζωής, τεχνολογικός αυτοματισμός κα.) στα εσωτερικά στοιχεία των ιδιοτήτων και στάσεων της ψυχικής μας ιδιοσύστασης. Αποτέλεσμα είναι η διατάραξη της ανθρώπινης βιοψυχολογικής ισορροπίας, η αποδιοργάνωση του κοινωνικού ιστού, η καταστροφή της βιολογικής και διαλεκτικής σχέσης του ανθρώπου με τη φύση, η ανάπτυξη μονοδιάστατων τρόπων σκέψης, ο φόβος, η αποδοχή, η απομόνωση και η παθητικότητα.
Θεωρώντας ως κύρια αιτία της οικολογικής κρίσης το κοινωνικό μοντέλο μέσα στο οποίο δρα ο σύγχρονος άνθρωπος, η μόνη διέξοδος από την κρίση είναι η αλλαγή αυτού του μοντέλου. Αυτό προϋποθέτει ένα διαφορετικό σύστημα αξιών, μια άλλη κοσμοθέαση. Η συμπεριφορά του ανθρώπου απέναντι στη φύση καθορίζεται από το πώς προσδιορίζει τον εαυτό του μέσα στον περιβάλλοντα χώρο. Πώς δηλαδή βλέπει τη σχέση του προς τη φύση και τα εν αυτή όντα. Είναι μια σχέση κυριαρχίας υπακούοντας στη βιβλική προσταγή «αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και κυριεύσατε τη γη», ή είναι μια σχέση αρμονικής συμβίωσης κατά το φιλοσοφικό και μεταφυσικό στωικό πρόσταγμα ομολογουμένως τη φύσει ζην (ζήσε σύμφωνα με τη φύση).
Είναι προφανές πως η αντίληψη της σχέσης του ανθρώπου προς τη φύση, δημιουργεί και το πλαίσιο που καθορίζει τη συμπεριφορά του, δημιουργεί ασυνείδητα έναν κώδικα συμπεριφοράς.
Το σημερινό κοινωνικό – οικονομικό μοντέλο της τεχνολογικής εξάρτησης, της υπέρ χρήσης των πλουτοπαραγωγικών – ενεργειακών πόρων, της φρενήρους παραγωγικής διαδικασίας στο βωμό του κέρδους και του καταναλωτισμού που έχει αναχθεί σε ύψιστο αγαθό είναι καταδικασμένο να αποτύχει και στην προσπάθειά του να παρέμβει θεραπευτικά στην οικολογική κρίση που αυτό δημιούργησε. Το αποδεικνύει η ολοένα αυξανόμενη διόγκωση του προβλήματος.
Τίθεται πλέον σοβαρά το ζήτημα να επαναφέρουμε στην κοινωνική αντίληψη περί φύσεως, τις αρχέγονες αλήθειες που έχουν περιπέσει στη λήθη.
( Το κείμενο είναι απόσπασμα της διπλωματικής μου εργασίας με θέμα:«Η ΑΡΧΑΙΟ-ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ» ).
Today, at the dawn of the 21st century, and found a need to develop a global ecological conscience is clear.
It is true that the climate of the earth has changed many times since its inception. Until now, however, has always been natural causes. In recent years, made an unprecedented event. Human behavior is a series of changes that have been or expected to occur, with significant global warming, which leads to a domino effect as a series of adverse developments. Since the industrial revolution, humans began to burn fossil fuels in massive quantities to launch vehicles, to heat their homes, to fuel power plants. Carbon dioxide is the most important of the gases that cause global warming and comes from the uncontrolled burning of fossil fuels. The last 200 years we have consumed a large part of stocks of fossil fuels leading to increased CO2 in the atmosphere. Simultaneously with the ongoing deforestation released the carbon dioxide stored in trees and soil The increased concentration of CO2 in the air conditioning leads to excessive heat resulting in the increase of «thick blankets of warming». This causes the warming of the earth, which in turn leads to climate change. Data from the World Resources Institute suggests that human activities have added to the atmosphere 2.3 trillion tonnes of CO2 over the last 200 years. One of the latest environmental news, which caused the interest of the media around the world, is the collapse of a huge piece of ice of West Antarctica, about 415 square kilometers. The last 50 years, Antarctica has lost 13,000 square kilometers. ice, a phenomenon that will bring significant sea level if continued. The greenhouse effect is a part of the problem. The environmental crisis involves the broader environmental degradation and disturbance of ecological balance, which creates a domino catastrophic consequences for natural ecosystems.
The modern man's activities by playing in our environment as reported by Katsikis (2006):
«dilution and destroyed the forests
eliminated many species from the organic world,
distorted aesthetic landscape,
Insupportable borne the cost of pollution,
seriously threatens their physical and mental health ».
. Today, in developed societies, the purely managerial nature of development has led to the destruction of the environment, the standard way of entertainment, the insecurity, the anxiety, the alienation, the apanthropoiisi behavior and alienation of human beings. This crisis, both the environment and human relations, resulting from the domination of malformed external environment (asphalt, concrete, traffic frenzy, adulterated foods, mechanized pace of everyday life, technology and automation.) Internal elements of the properties and attitudes of our mental constitution. The result is disruption of human viopsychologikis balance, disruption of social fabric, the destruction of organic and dialectical relationship of man with nature, monodiastaton develop ways of thinking, fear, acceptance, isolation and passivity.
Considered as the main cause of ecological crisis the social model in which the modern active man, the only way out of the crisis is to change this model. This implies a different value system, another kosmotheasi. The behavior of man towards nature is determined by how they identify themselves in the surrounding area. How that sees its relationship to nature and that is beings. It is a relationship of domination obeying the biblical command «afxanesthe and plithynesthe and dominate the earth», or a relationship is harmonious coexistence in the philosophical and metaphysical stoic nature calls admittedly the living (live according to nature).
It is obvious that the perception of the relationship of man to nature, and creates a framework that determines its behavior, unconsciously creating a code of conduct.
The current social - economic model of technological dependence, for the use of wealth - energy resources, frenzied production process on the altar of profit and consumerism has become a supreme good is doomed to fail in his attempt to intervene therapeutically in the ecological crisis it created. This demonstrates the growing inflation problem.
. This raises the most serious issue to restore the social perception of nature, the primordial truths that have fallen in oblivion.
(The text is an extract of my diplomatic work on: «The ANCIENT-GREEK ANSWER TO ecological problem»).